iz bırakan kitap cümleleri

"kişioğlu için, başıboş kalınca hemen tapacak bir şey bulmak telaşından daha acılı bir kaygı yoktur. ama hiç kimsenin kuşku edemeyeceği, büyüklüğüne herkesin bir anda inanacağı, önünde eğileceği bir şey arar kişioğlu. çünkü bu zavallı yaratıkların asıl dertleri, benim ya da başka birisinin tapınabileceği bir şey bulmak değildir.

herkesin inanacağı, önünde eğileceği, herkesin hep birlikte tapınacağı bir şey bulmak isterler. işte tapınmaktaki bu genellik her insanın, tüm insanlığın yüzyıllardan beri en büyük acısıdır. hep birlikte tapınmak için birbirlerini öldürmüşlerdir. kendilerince tanrılar yaratıp birbirlerine şöyle seslenmişlerdir: 'tanrılarınızı bırakın, bizim tanrımıza tapının. yoksa sizi de tanrılarınızı da öldürürüz!' dünyanın sonuna dek böyle olacaktır bu, yeryüzünde tanrılar kalkınca bile değişmeyecektir durum: bir şeyi değiştirmez tanrıların kalkması, putların önünde yere kapanırlar."


(bkz: fyodor mihailoviç dostoyevski karamazov kardeşler )